خبرنگار پرسشگر، دولت پاسخگو

روز خبرنگار، گرامیداشت یک ارزش و فضیلت انسانی یعنی«دانایی و آگاهی» است. فضیلتی که بشر از دیرباز در پی آن بوده تا از گمراهی و انحراف در امان بماند و به سوی حقیقت گام بردارد. این ارزش‌های والا رسالت پیامبران و اوصیای الهی هم بوده و فلسفه ظهور انبیا و یکی از مهمترین رسالت‌های ایشان نجات آدمیان از گمراهی و آگاهی بخشی آحاد جامعه و ارتقای سطح دانایی مردم بوده است. اگرچه در این مسیر سختی‌های فراوانی را هم متحمل شده‌اند.

در عصر حاضر هم تفاوت بارز انسان امروز با گذشتگان خود میزان آگاهی و دانایی است. چرا که با پیشرفت‌هایی که جهان امروز بویژه در عرصه ارتباطات و اطلاع‌رسانی به دست آورده، آگاهی بیشتر و دانایی افزون‌تر امری بدیهی به شمار می‌رود و حاملان و پیام آوران این آگاهی، انسان‌های شایسته‌ای هستند که متحمل مرارت‌ها و سختی‌های حرفه خبرنگاری و اطلاع‌رسانی اند. ارزش و اهمیت تلاش خبرنگاران در انتشار اخبار و آگاهی بخشی جامعه بر کسی پوشیده نیست و واضح است که اگر خبرنگار در فضایی آزاد و سالم به وظیفه خود عمل کند برکات و ثمرات کار او جامعه‌ای را بهره‌مند می‌کند. به همین دلیل است که فضای اطلاع‌رسانی همواره از سوی کسانی که مخالف آگاهی مردم هستند در معرض تهدید است. در واقع عده‌ای حیات و منفعتشان در بی‌اطلاعی و ناآگاهی جامعه است و سعی می‌کنند با تحدید و تهدید، فضای سالم خبررسانی را آلوده کنند. مهمترین تهدیدهایی که فضای اطلاع‌رسانی را با مخاطره جدی مواجه می‌کند گرفتن «استقلال» خبرنگار و محدود کردن روحیه «پرسشگری» اوست. مادامی که خبرنگار از استقلال کافی برخوردار باشد و هیچ نوع وابستگی به دولت یا نهادی نداشته باشد می‌تواند براحتی به وظیفه خود عمل کند و در انعکاس واقعیت‌ها هیچ ملاحظه‌ای او را از انتشار خبر موثق باز نمی‌دارد. از سوی دیگر اگر پرسشگری او با پاسخگویی مسئولان همراه شود و بداند که پرسش او برایش تبعاتی در پی نخواهد داشت آنگاه می‌تواند سؤالات و دغدغه ‌های جامعه را براحتی طرح و پاسخ لازم را اخذ کند و با باز نشر آن در جامعه به افزایش دانایی و آگاهی عمومی یاری رساند. امری که در ظاهر ساده و بدیهی به نظر می‌رسد اما در مقام عمل با دشواری‌های بسیاری روبه روست و این دشواری‌ها را هیچ کس به اندازه خبرنگاران لمس نکرده است.

واقعیت آن است که در سال‌های گذشته به انحای مختلف تلاش‌هایی صورت گرفت تا خبرنگاران با محدودیت‌های بسیاری در انجام وظیفه خویش مواجه شوند و جامعه در فضای بی‌خبری زیست کند. محدود کردن خبرنگاران و تنگ کردن عرصه فعالیت‌های‌شان از یک سو و تهدید آنان در قبال افشاگری و انعکاس واقعیت‌ها زمینه ساز انحراف و فسادهای عظیمی شد که امروز بتدریج خبرهای آن در جامعه پخش می‌شود و موجی از ناخشنودی حاصل از سوء مدیریت و از بین رفتن سرمایه‌های ملی را به همراه آورده است. بی‌تردید اگر در سال‌های گذشته مجالی برای طرح پرسش‌ها و ابهامات زیادی که پیرامون برخی انحرافات و سوء عملکردها وجود داشت فراهم می‌شد، امروز شاهد آوار اخبار ناگوار اختلاس‌ها و فسادهای مالی نبودیم. رسالت خبرنگار نورافکنی به زوایای پنهان و تاریک وقایع است تا همگان نسبت به تحولات آگاه شوند و با دانایی قضاوت کنند. امر مسلمی که از خبرنگار متعهد سلب شده بود. مشکلاتی که گریبانگیر کشور شد حاصل عوامل متعددی است که یکی از آنها ایجاد محدودیت در عرصه خبر و اطلاع‌رسانی بود. امروز که از آن روزهای دشوار عبور کرده ایم، دولت تدبیر و امید و رئیس جمهوری محترم برای ارتقای سطح آگاهی عمومی و آشنایی مردم با حقوق اساسی خود از پرسشگری خبرنگاران استقبال و تلاش می‌کند با تقویت این روحیه اصل پاسخگویی مسئولان را نهادینه کند. باید بدانیم که در عصر پیشرفته ارتباطات، کجی‌ها و انحراف‌ها پنهان نخواهد ماند. پرواضح است که اگر در شرایط نامطلوب گذشته خبرنگاران از امنیت کافی برای شفافیت و آگاه‌سازی جامعه برخوردار بودند، امروز شاهد این همه معضلات نبودیم. این نکته را هم نباید فراموش کنیم که خردورزی، آگاهی به مصالح ملی، قانون مداری، اخلاق محوری و رعایت حریم خصوصی دیگران اصولی بدیهی است که خبرنگاران حرفه‌ای بدان پایبند هستند.

روزنامه ایران(94/05/18)